Auto da Visitação |
||
Gil Vicente, 1502 |
||
Porquanto a obra de devoção seguinte [aqui refere-se ao Auto Pastoril Castelhano] procedeu de uma visitação que o autor fez ao parto da muito esclarecida rainha dona Maria e nascimento do muito alto e excelente príncipe dom João o terceiro em Portugal deste nome se põe aqui primeiramente a dita visitação por ser a primeira cousa que o autor fez e que em Portugal se representou, estando o mui poderoso rei dom Manuel e a rainha, dona Beatriz sua mãe e a senhora duquesa de Bragança sua filha, na segunda noite do nascimento do dito senhor. | ||
E estando esta companhia assim junta, entrou um vaqueiro dizendo: | ||
1e | ||
Vaqueiro |
Pardiez! Siete arrepelones |
|
me pegaron a la entrada, |
||
mas yo, di una puñada |
||
a uno de los rascones. |
||
2e | ||
Empero, si yo tal supiera, |
5 | |
no viniera; |
||
y si viniera, no entrara; |
||
y si entrara, yo mirara, |
||
de manera |
||
que ninguno no me diera! |
10 | |
3e | ||
Mas andar!... Lo hecho es hecho! |
||
Pero, todo bien mirado, |
||
ya que entré neste abrigado |
||
todo me sale en provecho. |
||
4e | ||
Rehuélgome en ver estas cosas… |
15 | |
Tan hermosas |
||
que está hombre bobo en vellas! |
||
Véolas yo, pero ellas |
||
de llustrosas, |
||
a nhosotros son dañosas. |
20 | |
Fala à rainha: | ||
5e | ||
Si es aquí, ...adonde vó?..., |
||
Dios mantenga si es aquí..., |
||
que yo nho sé parte de mí, |
||
nhi desllindo dónde estó! |
||
6e | ||
Nunca vi cabaña tal!... |
25 | |
En especial |
||
tan nhotable de memoria… |
||
Ésta debe ser la gloria |
||
principal |
||
del parayso terrenal. |
30 | |
7e | ||
O que sea, o que no sea, |
||
quiero dezir a qué vengo..., |
||
nho diga que me detengo |
||
nhuestro consejo y aldea. |
||
8e | ||
Embíame a saber acá, |
35 | |
si es verdá, |
||
que pario vuestra nhobleza? |
||
Mía fe sí, que vuestra alteza, |
||
tal está, |
||
que señal dello me dá. |
40 | |
9e | ||
Muy alegre y plazentera, |
||
muy ufana, esclarecida, |
||
muy prehecha y muy luzida..., |
||
más mucho que dantes era. |
||
10e | ||
Oh qué bien tan principal, |
45 | |
universal, |
||
nhunca tal plazer se vio. |
||
Mi fé, saltar quiero yo! |
||
Eh, zagal! |
||
Digo: dizi, salté mal? |
50 | |
11e | ||
Quién quieres que nho rebiente |
||
de plazer y gasajado |
||
de todos tan desseado, |
||
este príncipe excelente. |
||
12e | ||
Oh, qué rey tiene de ser! |
55 | |
A mi ver |
||
devíamos pegar gritos... |
||
Digo, que nhuestros cabritos, |
||
dende ayer, |
||
ya nho curan de pascer. |
60 | |
13e | ||
Todo el ganado retoça… |
||
Toda lazeria se quita! |
||
Con esta nueva bendita, |
||
todo el mundo se alvoroça! |
||
14e | ||
[+ Coro] |
Oh qué alegría tamaña! |
65 |
La montaña |
||
y los prados florecieron, |
||
porque ahora se complieron |
||
enesta misma cabaña |
||
todas las glorias de España. |
70 | |
15e | ||
Vaqueiro |
Qué gran plazer sentirá |
|
la gran corte Castellana, |
||
quan alegre y quan ufana, |
||
que vuestra madre estará!... |
||
16e | ||
Y todo el reyno a montón! |
75 | |
Con razón, |
||
que de tal rey procedió |
||
el más nhoble que nhació... |
||
Su pendón |
||
no tiene comparación! |
80 | |
17e | ||
Qué padre, qué hijo, y qué madre! |
||
Oh qué agüela, y qué agüelos, |
||
bendito Dios de los cielos |
||
que le dio tal madre y padre. |
||
18e | ||
Qué tías que yo me espanto! |
85 | |
Viva el príncipe llogrado! |
||
Que él es bien aparentado, |
||
juri a san Junco, santo! |
||
19e | ||
Si me ahora vagara espacio, |
||
y de prissa no viniera, |
90 | |
jure a nhos, que yo os diera |
||
cuenta de su generacio. |
||
20e | ||
[+ Coro] |
Será rey don Juan tercero, |
|
y heredero |
||
de la fama que dexaron, |
95 | |
enel tiempo que reynaron, |
||
el segundo y el primero, |
||
y aún los otros que passaron. |
||
21e | ||
Vaqueiro |
Quedáronme, allí detrás |
|
unos treinta compañeros, |
100 | |
porquerizos y vaqueros..., |
||
y aún creo que son más. |
||
22e | ||
Y traen para el ñacido, |
||
esclarecido, |
||
mil huevos y leche aosadas, |
105 | |
y un ciento de quesadas..., |
||
y han traydo |
||
quesos, miel, lo que han podido. |
||
23e | ||
Quiérolos yr a llamar, |
||
mas, según yo vi las señas, |
110 | |
hanle de messar las greñas |
||
los rascones al entrar. |
112 | |
Entraram certas figuras de pastores e ofereceram ao príncipe os ditos presentes. | ||
E por ser cousa nova [*] em Portugal, gostou tanto a rainha velha desta representação, que pediu ao autor que isto mesmo lhe representasse às matinas do Natal, endereçado ao nascimento do Redentor. | ||
(...) | ||
Observação: [*] cousa nova, aqui não se refere ao teatro, pois, cousa nova era como se designava então a Arte da era Moderna (a Idade Moderna segundo Petrarca), a Arte que renascia, segundo Vasari, a Arte que hoje designamos Arte da Renascença. Diríamos hoje: e por ser Arte da Renascença em Portugal... Aqui não diz que seja a primeira vez que acontece em Portugal. Mas na didascália inicial afirma-se que foi a primeira obra feita e (re) apresentada do (pelo) autor em Portugal. |